BRASILIA  –  De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro heeft plannen beraamd om een staatsgreep te plegen nadat hij in oktober 2022 de presidentsverkiezingen nipt had verloren van het huidige staatshoofd Luiz Inácio Lula da Silva. Dat is de conclusie van een bijna twee jaar durend onderzoek van de Braziliaanse Federale Politie, waarvan de uitkomsten donderdag zijn gepresenteerd aan het Hooggerechtshof. Braziliaanse media melden dat Bolsonaro volgens de politie samen met een groep van 36 anderen zou hebben geprobeerd om de machtsoverdracht aan Lula te voorkomen. Onder de groep die volgens de politie wordt verdacht zijn onder meer ministers uit de toenmalige regering van Bolsonaro, zoals voormalig defensieminister generaal Walter Braga Netto, die daarnaast Bolsonaro’s ‘running mate’ was tijdens de verkiezingen. Ook Bolsonaro’s minister van Justitie, Anderson Torres, is een van de verdachten. Bij hem thuis vond de politie een uitgeprint draaiboek voor een staatsgreep. Verder behoort oud-minister van Institutionele Veiligheid in de regering-Bolsonaro, generaal Augusto Heleno, tot de groep coupplegers. Daarnaast zijn er ook diverse vertrouwelingen van Bolsonaro aangemerkt als verdachte, zoals de vroegere chef van de inlichtingendienst Alexandre Ramagem en de voorzitter van zijn partij (PL), Valdemar da Costa Neto. De politie heeft tegen Bolsonaro en de 36 anderen drie aanklachten geformuleerd: het omverwerpen van de democratische rechtstaat, het plegen van een staatsgreep en het deelnemen aan een criminele organisatie.

De presentatie van het politierapport aan het Hooggerechtshof komt twee dagen nadat de Federale Politie vier elitemilitairen en een politieagent oppakte wegens het beramen van plannen om Lula, zijn vicepresident Geraldo Alckmin en Alexandre de Moraes, een van de rechters van het Hooggerechtshof, te vermoorden. Ook dat hoorde bij de samenzweringsplannen van de coupplegers. De moordplannen werden besproken bij Braga Netto thuis, aldus het politierapport. Bolsonaro zou er ‘volledig van op de hoogte’ zijn geweest, schrijft CNN Brasil op basis van politie-informatie. De drie zouden door vergiftiging of schoten om het leven moeten worden gebracht. Op 15 december 2022, de dag waarop de staatsgreep zou worden gepleegd, wilden de samenzweerders rechter De Moraes ombrengen. Omdat een vergadering van het hoogste rechtscollege eerder was afgelopen dan gepland, werd die operatie afgeblazen. Van de 37 verdachten bestaat het grootste deel uit militairen: 25. Het contingent militairen probeerde ook steun voor de coup te krijgen bij de toenmalige legertop. Alleen de commandant van de marine schaarde zich achter de plannen, die van de lucht- en landmacht niet. Het ontbreken van daadwerkelijke militaire steun wordt gezien als de voornaamste reden voor het niet doorgaan van de staatsgreep.

Het Hooggerechtshof moet nu beoordelen of het politierapport wordt doorgestuurd naar de hoogste openbaar aanklager. Die bepaalt of er wordt overgegaan tot vervolging van de aangemerkte verdachten of dat er nog extra onderzoek door de politie nodig is. Bolsonaro werd eerder in een andere zaak al schuldig bevonden aan machtsmisbruik. Daardoor mag hij zich acht jaar lang niet verkiesbaar stellen voor een politieke functie. (HLN)

Fototekst: De gewezen president van Brazilië Jair Bolsonaro. (AP)