
PARAMARIBO – De overgang van een werkend leven naar pensioen wordt door veel gepensioneerden aanzienlijk zwaarder ervaren, dan vaak wordt aangenomen.

Dat blijkt uit een recent afstudeeronderzoek van maatschappelijk werker Graciella Hubard-Schattevo, gericht op personen die de afgelopen jaren met pensioen gingen via het Pensioenfonds Suriname (PFS).
Het onderzoek laat zien dat veel ouderen hun pensioen ingaan zonder duidelijke voorbereiding of psychosociale begeleiding. Wat een periode van rust en stabiliteit zou moeten zijn, verandert voor velen in een fase van onzekerheid. Gepensioneerden geven aan dat zij vooraf nauwelijks pensioenvoorlichting hebben ontvangen en vaak geen helder beeld hadden van hun toekomstige uitkering. Ook kregen zij geen psychosociale ondersteuning bij de overgang, waren zij onvoldoende voorbereid op de impact van inflatie en kostenstijgingen en hadden zij geen strategie ontwikkeld om het verlies van hun arbeidsrol op te vangen. Hierdoor begint een groot deel van hen de pensioenfase met een gevoel van desoriëntatie en emotionele kwetsbaarheid.
Volgens Hubard-Schattevo ervaren veel respondenten pensionering niet alleen als een financiële stap, maar vooral als een psychologische en sociale schok. Het werk dat jarenlang ritme, structuur en betekenis gaf, valt abrupt weg. Voor velen ontstaat daardoor een leegte die zij niet hadden voorzien. In meerdere gesprekken konden gepensioneerden hun emoties nauwelijks bedwingen en eindigden interviews in tranen. De economische realiteit in Suriname verergert deze overgang verder. Stijgende prijzen en afnemende koopkracht zorgen voor constante financiële stress. Gepensioneerden vrezen stijgende gezondheidskosten en twijfelen of hun uitkering voldoende zal blijven om dagelijkse uitgaven te dekken. Deze onzekerheid drukt zwaar op hun mentale welzijn.
Toch biedt het onderzoek ook lichtpuntjes. Veel respondenten vinden steun bij familie, buren, kerkgemeenschappen en vrienden. Deze sociale netwerken vormen een belangrijk vangnet en blijken een cruciale bron van veerkracht. Daarnaast staan veel ouderen open voor nieuwe manieren om hun dagen zinvol in te vullen, bijvoorbeeld via hobby’s, vrijwilligerswerk of activiteiten die inkomsten kunnen genereren. De bevindingen maken volgens Hubard-Schattevo duidelijk dat het gebrek aan voorbereiding niet te wijten is aan individuen, maar aan structurele tekortkomingen binnen het systeem. “De doelgroep heeft haar hele werkzame leven bijgedragen aan Suriname. Het minste wat Suriname nu kan doen, is hen een waardige, voorspelbare en beschermde oude dag bieden,” benadrukt zij.
Gepensioneerden die deelnamen aan het onderzoek vroegen de onderzoeker om actie en oplossingen. Hubard-Schattevo voelt die verantwoordelijkheid: “Ik hoop dat organisaties en beleidsmakers de urgentie hiervan erkennen en stappen ondernemen. Ook ik zal binnen mijn invloedsfeer bijdragen aan bewustwording, ondersteuning en het stimuleren van beleid rond pensioenvoorbereiding.”
Hoewel gepensioneerden zelf ook een rol kunnen spelen door tijdig regie te nemen over hun voorbereiding, concludeert het onderzoek dat de kern van de uitdaging structureel is. Het vraagt om samenwerking tussen overheid, instellingen en de samenleving om ouderen een stabiel, beschermd en waardig pensioen te bieden. De stille nood onder PFS-gepensioneerden, zoals zichtbaar gemaakt in dit onderzoek, vormt een duidelijke oproep tot verandering. Suriname staat voor de taak om degenen die het land decennialang hebben gedragen, nu op hun beurt te ondersteunen.

