dat de hoeder zou moeten zijn van recht en onpartijdigheid, heeft in zijn handelen de grenzen van integriteit overschreden. De gevestigde politieke orde wordt beschermd met een mantel van immuniteit, terwijl politieke tegenstanders geboeid, vernederd en aan de internationale schandpaal genageld worden. Dit is geen vergissing of toevallige fout; dit is doelbewust handelen. Een rechtstaat die gebouwd moet zijn op neutraliteit, wordt hier verscheurd door partijdigheid en machtswellust.

De Pan American-zaak, waarin onderbouwde documenten de corruptie blootlegden, ligt inmiddels als een vergeten dossier te verstoffen. Geen dagvaarding, geen verhoor, geen enkele serieuze actie. In ieder ander rechtssysteem zou dit de spil van een corruptiezaak zijn, maar in Paramaribo is het politieke familiebelang sterker dan de plicht tot vervolging. En juist daar bevindt zich het hart van de crisis: de wet wordt niet langer de maat der dingen, maar de loyaliteit ten opzichte van de macht. 

Waar politieke vrienden vrijheid genieten, worden tegenstanders zonder onderzoek opgesloten. Waar de wet vraagt om hoor en wederhoor, kiest het OM voor een wraakoefening zonder bewijs en zonder proces. Zogenaamd in naam van de strijd tegen corruptie wordt het strafrecht misbruikt als wapen om politieke rivalen uit te schakelen. Het is een instrument van intimidatie geworden – geen bescherming, maar repressie.

De rechters, die de laatste buffer moesten zijn tegen dit misbruik, hebben in de zaak-Ashwin Adhin een onthutsende vaststelling moeten doen: het OM paste strafrecht toe waar geen regels bestonden. Juridisch niets anders dan lucht, maar gebruikt om een ex-bewindsman als crimineel neer te zetten. Het oordeel van de rechter in hoger beroep was vernietigend: “Bij het ontbreken van spelregels is strafrecht niet de oplossing.” Een harde tik op de vingers van het OM, maar tegelijk een genadeloze diagnose van een systeem dat uit het lood is geslagen. Want wie eenmaal politieke tegenstanders zonder rechtsbasis vasthoudt, toont aan dat vervolging niet langer een kwestie van recht, maar van opdracht is.

De farce wordt schrijnender wanneer internationale instanties zoals Interpol weigeren mee te bewegen. Signaleringen die op verzoek van het Surinaamse OM werden geplaatst, blijken onhoudbaar. Rapporten van internationale experts hebben de beschuldigingen van de Procureur-Generaal keer op keer tot stof herleid. En toch blijft het OM handelen alsof de waarheid slechts een bijzaak is, alsof internationale afwijzingen slechts ruis zijn die de macht niet mag hinderen. Deze houding legt bloot dat de rechtspraak niet functioneert als onafhankelijk instituut, maar als politiek schild.

Wat resteert, is een samenleving die de bescherming van de wet verliest. Burgers zien hoe corruptie onbestraft blijft wanneer het de juiste mensen betreft. Ze zien hoe kritiek en oppositie leiden tot opsluiting, tot publieke executie via Interpol en tot juridische besmetting zonder eerlijk proces. Ze zien dat de scheiding der machten een dode letter is geworden, vervangen door een choreografie waarin president, OM en rechterlijke macht elkaar bedienen in een dans die niets met gerechtigheid te maken heeft.  

De prijs hiervan is immens. Het vertrouwen in justitie brokkelt af, de geloofwaardigheid van de rechtspraak smelt weg, en de burger weet: de grondwet staat zwart op wit misschien aan mijn zijde, maar in de praktijk sta ik er alleen voor. Wie vrienden heeft in de politiek wordt beschermd, wie vijanden heeft wordt gebroken. Recht is geen anker meer, maar een speeltuig van hen die de macht vasthouden. 

De realiteit is hard en onontkoombaar: Suriname leeft in een systeem waarin het strafrecht niet langer functioneert als openbare ordehandhaving, maar als politieke guillotine. En zolang het OM zijn handelingen laat leiden door politieke belangen, zolang rechters ruimte geven aan willekeur en favoritisme, is de rechtsstaat verworden tot een façade. Achter die façade gaapt slechts een werkelijkheid: een staat die zichzelf vervolgt, burgers verraadt en de macht beschermt tegen haar eigen misdaden.