Hof van Justitie (hierna: CCJ). Deze hoorzittingen vormden de laatste proceshandelingen; nu is het aan het CCJ om uitspraak te doen.

Derek Ramsamooj werd bijgestaan door zijn advocatenteam: Justin Phelps (Senior Counsel), Navindra Ramnanan, Chase Pegus (advocaten in Trinidad and Tobago) en Milton A. Castelen (advocaat in Suriname). De Staat Suriname werd vertegenwoordigd door de Surinaamse advocaat Hans Lim A Po. Er traden ook twee deskundige getuigen op: de Surinaamse advocaat Murwin Dubois namens Ramsamooj en de hoofdofficier van justitie Claudia Bruining namens de Staat Suriname. CARICOM nam eveneens deel aan deze rechtszaak als amicus curiae (vriend van de rechtbank), vertegenwoordigd door het CARICOM-advocatenteam: Lisa Shoman, Radha Permanand en O’Neil Francis.

Voor Ramsamooj traden hijzelf, zijn partner Camille Pagee en dr. Jonathan Clague op als getuigen. De Surinaamse officier van justitie Romeo Rampersad getuigde namens de Staat. Alle getuigen, inclusief de deskundigen, zijn op donderdag 6 november 2025 gehoord door het CCJ en de advocaten.

Waarom naar het CCJ?

De Surinaamse strafrechtspleging hervormt onvoldoende, waardoor zij structureel tekortschiet in het erkennen en beschermen van de rechten van verdachten in hun interactie met de Staat.

Van oktober 2020 tot september 2022 is Ramsamooj, een burger van Trinidad en Tobago, op inhumane wijze onderworpen geweest aan een strafrechtelijk onderzoek in Suriname. Hij slaagde er niet in zijn rechten erkend en gewaarborgd te krijgen via de Surinaamse rechtsgang.

In Suriname werd Ramsamooj inhumaan behandeld door de politie, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht, wat hem noopte zijn recht te zoeken bij een internationaal gerechtshof. Dit is niet ongebruikelijk: in vrijwel alle eerdere zaken waarin Suriname werd gedaagd voor een internationaal hof, werd het land veroordeeld wegens (grove) schendingen van mensenrechten.

Ramsamooj heeft in overleg met zijn advocatenteam voor het CCJ gekozen. Op grond van het Herziene Verdrag van Chaguaramas is het nu aan het CCJ om de rechtmatigheid te toetsen van de behandeling die Ramsamooj als mens, CARICOM-burger en verdachte van de Surinaamse gerechtelijke autoriteiten kreeg.

Een inhumane strafrechtspraktijk in Suriname

In Suriname worden verdachten vaak snel en langdurig in voorlopige hechtenis genomen, zonder een tijdige en deugdelijke rechterlijke toetsing. Detentie vormt een ernstige inbreuk op het recht op persoonlijke vrijheid van de verdachte en moet daarom wettelijk en rechtmatig zijn. Vrijheidsbeperkende maatregelen moeten worden toegestaan door wetten die in overeenstemming zijn met internationale verdragen waarbij Suriname partij is, zoals het Herziene Verdrag van Chaguaramas.

Het Surinaamse Wetboek van Strafvordering verleent officieren van justitie de bevoegdheid om verdachten van hun vrijheid te beroven en hen contact met een advocaat te ontzeggen. In de praktijk wordt vaak elk contact met de buitenwereld verboden, waardoor de verdachte in volledig isolement belandt. Deze vorm van detentie wordt internationaal aangemerkt als incommunicado-detentie: de meest risicovolle en inhumane vorm van detentie voor een verdachte.

Ook Ramsamooj is zeventien dagen in incommunicado-detentie geplaatst, waarbij hem toegang tot reguliere diabetes-medicatie en behandeling werd onthouden. De beperking tot toegang tot adequate gezondheidszorg werd na de opheffing van de incommunicado-detentie voortgezet. Daardoor is de gezondheid van Ramsamooj tijdens zijn detentie drastisch achteruitgegaan. Dat heeft geleid tot de voorlopige invrijheidstelling van hem, maar met een uitreisverbod, ook voor medische behandeling. Dit ondanks het feit dat de specialist, Dr. Clague, in Londen, Engeland, die Ramsamooj behandelt, schriftelijk aan de Surinaamse rechterlijke autoriteiten had verklaard dat de specialistische zorg die hij behoeft niet in Suriname geboden wordt.

Door zijn verdachtenstatus heeft Ramsamooj tussen oktober 2020 en september 2022 geen toegang gehad tot de nodige specialistische gezondheidszorg. Onder die omstandigheden heeft volgens een Surinaams medisch specialist een bloedprop in zijn hersenen geleid tot een infarct, iets wat door de onthouden medische behandelingen zou kunnen worden voorkomen. Door het infarct is Ramsamooj voor zijn leven praktisch blind en mindervalide.

De Staat Suriname moest bij het CCJ verantwoorden of tijdens het strafrechtelijk onderzoek de rechten van Ramsamooj zijn geschonden.

In de praktijk blijkt dat het onbevredigde rechtsgevoel bij rechtszoekenden over de nationale rechtspraak toeneemt en dat daarmee een verhoogde bereidheid ontstaat om ondanks bestaande drempels de gang naar internationale gerechtshoven te beproeven. Die ontwikkeling juichen wij toe, omdat het de algemene rechtsontwikkeling van Suriname ten goede komt.

Mr. M.A. Castelen, LLM & LLM

Advocaat, gespecialiseerd in staats- en bestuursrecht, mensenrechten en internationaal recht