Dat benadrukte de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Arbeid, André Misiekaba, tijdens een uitgebreide persconferentie. Volgens de minister voldoet noch het ministerie, noch de zorgsector op dit moment aan de wettelijke verplichtingen die de Grondwet stelt aan de volksgezondheid.

Misiekaba wees op artikel 36 van de Grondwet, waarin staat dat iedere burger recht heeft op gezondheid en dat de Staat de algemene gezondheidszorg moet bevorderen door verbetering van leef- en werkomstandigheden en door goede voorlichting. “Wat wij nu hebben lijkt op gezondheidszorg, maar in wezen is dat het niet”, stelde hij scherp.

De missie van het ministerie “bouwen aan een duurzaam en toegankelijk systeem met focus op preventie, vroege interventie en partnerschappen” wordt volgens de minister in de praktijk nauwelijks uitgevoerd. Preventie blijft achter, vroegtijdige detectie schiet tekort en de samenwerking binnen de sector is ver te zoeken. “Als we de missie echt zouden uitvoeren, zouden we een gezonde bevolking moeten hebben. Maar dat is niet het geval. We hebben te maken met een zieke bevolking”, aldus Misiekaba.

De minister schetste een zorgwekkend beeld van de afgelopen jaren. Waar in 2020 nog stappen werden gezet richting een volwaardig gezondheidssysteem, is de sector in de daaropvolgende vijf jaar volgens hem volledig ingestort. Afdelingen binnen het ministerie opereerden geïsoleerd, cruciale onderdelen zoals interne controle, planning en juridische zaken zijn verwaarloosd, en de commercialisering van de zorg nam sterk toe.

“Voor ons is gezondheidszorg geen commercie maar gemeenschapszorg”, herhaalde hij. “Toch hebben we een sector aangetroffen waarin de dienstverlening te vaak draait om de dienstverlener en niet om de patiënt.” De ziektelast in Suriname is volgens Misiekaba uitzonderlijk hoog. Non-communicable diseases zoals hart- en vaatziekten, kanker, diabetes en chronische longziekten zijn verantwoordelijk voor het merendeel van de sterfgevallen. Suriname scoort op vele punten boven het wereldgemiddelde.

“Dat betekent dat we, neemt u mij niet kwalijk, een heel zieke bevolking hebben, en dat is wat we hebben overgenomen”, stelde de minister. Naast de gezondheidsproblemen kampt de sector met een diepe schuldencrisis. Ziekenhuizen wachten op gelden van de overheid, het SZF heeft betalingsachterstanden en instellingen binnen de Basisgezondheidszorg staan onder zware druk. Voor het dienstjaar 2026 werkt het ministerie aan een speciale begrotingspost om onder meer operaties in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo rechtstreeks te financieren. Burgers zullen daarbij niet extra worden belast. “Wij gaan ervoor zorgen dat wij dat dekken”, verzekerde Misiekaba.

Een aanzienlijke groep burgers is om uiteenlopende redenen niet verzekerd. Toch zal niemand de toegang tot zorg worden ontzegd, benadrukte de minister. Wel kondigde hij maatregelen aan om de druk op de Spoedeisende Hulp (SEH) te verminderen.

Dagelijks melden zich gemiddeld 150 personen op de SEH, onder wie jaarlijks zo’n 3.000 kinderen. “Veel mensen komen met klachten die door de huisarts of een spoedpost kunnen worden afgehandeld. Daardoor raakt de SEH verstopt.”

Om de toestroom te verlichten, werkt het ministerie aan de oprichting van een spoedpost in Zuid-Paramaribo. De opening wordt rond half december verwacht. Misiekaba roept de bevolking op om verantwoord gebruik te maken van zorgvoorzieningen. “U als gemeenschap kunt helpen door bij niet-levensbedreigende klachten eerst uw huisarts te bezoeken.”

Ondanks de grote uitdagingen ziet de minister ruimte voor herstel. Een duurzaam gezondheidssysteem vraagt volgens hem om samenwerking, financiële herstructurering en een sterke focus op preventie. “De gezondheid van onze burgers moet worden bewaakt. Dat is de rode draad. We zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat u zo min mogelijk ziek wordt.”