maar daarvoor moet er wel iets groots op gang komen. Een nieuwe studie in Nature valt met de deur in huis. De stabiliteit van de aarde is aan het wankelen, staat in het toonaangevende blad. Dat is gebaseerd op negen zogenoemde 'planetaire grenzen' die de wereld de afgelopen tienduizend jaar een leefbare plek maakten. Worden die grenzen overschreden, dan is er meer risico dat het systeem en daarmee de belangrijke functies van de aarde instorten.

Tot nu toe zijn al zes van de negen grenzen overschreden, zeggen de onderzoekers. Het gaat om klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, beschikbaarheid van zoet water, landgebruik, stikstof en chemische vervuiling. Vooral met die eerste twee is het slecht gesteld. Duitse wetenschappers waarschuwden al dat de zevende grens mogelijk binnenkort overschreden wordt. Of dat zelfs al is. De verzuring van de oceanen komt steeds dichter bij een gevaarlijke drempel. Dat effect wordt versterkt door CO2-uitstoot.

Het oplossen van deze crisis is alleen mogelijk als er wereldwijd wordt samengewerkt, zegt van Vuuren. Nationale of lokale initiatieven zijn niet genoeg. In totaal zijn er vijf concrete maatregelen die het tij kunnen keren: klimaatbeleid, een plantaardiger en milieuvriendelijker voedselsysteem, minder voedselverspilling, efficiënter waterverbruik en minder stikstofuitstoot. (Nu)