AMSTERDAM – In Nederland mag de maand juni koeler dan normaal zijn, de wereld als geheel zit in een uitzonderlijke hittegolf. Van juni 2023 tot en met mei 2024 worden al 12 maanden op rij alle wereldwijde maandrecords gebroken. En volgens de vandaag verschenen analyse van de maand mei van NOAA (het Amerikaanse KNMI). Daaruit blijkt dat 2024 nek aan nek gaat met recordjaar 2023.

De situatie is extremer dan aan het begin van het jaar werd verwacht. Modellen gingen ervan uit dat alleen januari en februari nog maandrecords zouden breken. Toen zei ik nog dat ik dacht dat 2024 koeler zou uitpakken dan recordjaar 2023″, zegt KNMI-expert Bart Verheggen. “Ik ben daar nu wel minder zeker van moet ik zeggen.” Hoofd klimaatonderzoek van NASA Gavin Schmidt had aan het begin van het jaar al zijn twijfels. Hij gaf het toen een fifty-fifty-kans dat ook 2024 recordheet zou worden. Tenzij er “meer aan de hand is in het klimaatsysteem, dan zal 2024 nog warmer worden

Wat kan dat dan zijn? Alle experts zijn het eens over de invloed van het natuurlijke klimaatfenomeen El Niño. Het water in de Grote Oceaan is dan tijdelijk warmer, waardoor ook de mondiale luchttemperatuur hoger uitpakt. Maar El Niño was eind 2023 al over het hoogtepunt heen – en bovendien niet heel sterk, zegt Verheggen. Wat er nog meer aan de hand is, is een recordwarme Noord-Atlantische Oceaan. Daar verdampen grote hoeveelheden water, een van de oorzaken van het maandenlange regenachtige weer in Nederland. Die Atlantische hitte heeft meerdere oorzaken, en staat los van El Niño, zegt het KNMI.

Een van de oorzaken voert terug tot 2020. Dat jaar kwamen er nieuwe brandstofrichtlijnen voor de scheepvaart: om de luchtkwaliteit in havensteden te verbeteren, zit er sinds dat jaar minder zwavel in de stookolie. Die zwavelvervuiling is slecht voor de gezondheid, maar heeft ook een koelend effect: zwaveldeeltjes zijn lichtgekleurd en weerkaatsen zonlicht. Die koelende vorm van luchtvervuiling heeft de afgelopen eeuw nog een deel van het opwarmende effect van broeikasgassen gemaskeerd. Gevolg: nu de zwavelvervuiling afneemt, schiet de temperatuur sneller omhoog.Vorig week verscheen een nieuwe poging om dat zwaveleffect te kwantificeren: een extra opwarming van 0,1 graden, denken onderzoekers van de New Yorkse.

Het gaat bovendien niet om een tijdelijke piek, maar een structurele extra verhoging – die ook heeft bijgedragen aan het hitterecord van 2023. Die ‘extra opwarming’ zat al in de atmosfeer, maar is pas zichtbaar geworden toen de maskerende koeling van scheepvaartzwavel verdween. “Het is alsof de wereld er vanaf nu een permanente extra El Niño bij heeft gekregen”, zegt klimaatonderzoeker Leon Simons. “En dan niet in de tropen, zoals El Niño, maar vooral op het noordelijk halfrond.”Simons is als data-analist al enige jaren betrokken bij onderzoek naar het zwaveleffect, onder andere met de voorganger van Schmidt: voormalig NASA-klimatoloog James Hansen. Zij denken dat het zwaveleffect 0,1 tot 0,2 graden heeft toegevoegd aan de mondiale opwarming. Deze onderzoeksgroep vreest dat niet alleen het koelende effect van zwavel is onderschat, maar (mede daardoor) ook het opwarmende effect van CO2.

Die zogeheten ‘klimaatgevoeligheid’ is weer specialiteit van paleoklimatoloog Appy Sluijs van de Universiteit Utrecht. Op basis van de beste studies van klimaatveranderingen uit het verre aardse verleden houdt hij het erop dat de aarde 2,7 tot 3,9 graden opwarmt voor een verdubbeling van de CO2-concentratie. Dat is een iets hogere inschatting dan waar bijvoorbeeld het IPCC zo’n tien jaar geleden nog van uitging. (NOS)…[+]

BERLIJN – Een groep klimaatactivisten in Berlijn is gestopt met een hongerstaking die bedoeld was de Duitse regering te dwingen tot een verklaring over de gevaren van klimaatverandering. De campagne ’verhongeren tot jullie eerlijk zijn’ startte in maart.
De actie begon met Wolfgang Metzeler-Kick, die 92 dagen niet at en daardoor eerder deze maand in het ziekenhuis belandde. Zeven anderen voegden zich later bij de actie. Een deel was in de afgelopen weken alweer gaan eten. Hun hongerstaking duurde volgens Duitse media tussen de 13 en 77 dagen.
De activisten, die in Berlijn een klein tentenkamp hadden opgezet, maakten donderdag bekend hun actie te beëindigen. Ze zeggen dat bondskanselier Olaf Scholz zijn standpunt niet heeft gewijzigd en niet heeft geprobeerd met de activisten in gesprek te gaan. „In plaats van de waarheid te vertellen over de klimaatcrisis, praat Scholz liever over het bestrijden van symptomen”, stellen de activisten. De groep eiste ook meer maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
De bondskanselier riep de activisten eind mei op weer te gaan eten. Hij verklaarde dat een hongerstaking niet de juiste manier is om een debat over klimaatverandering op gang te brengen. (De Telegraaf)…[+]

HONGARIJE – Hongarije moet een boete van 200 miljoen euro betalen voor het opzettelijk schenden van de EU-migratieregels, zo oordeelt het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Voor iedere dag dat Hongarije zich niet aan het EU-beleid houdt, moet het nog eens 1 miljoen euro extra betalen. Het Europees Hof oordeelde in 2020 al dat Hongarije zich niet aan de EU-migratieregels houdt. Omdat het land daarop weinig verbeteringen doorvoerde, spande de Europese Commissie een nieuwe zaak aan.
Het Hof oordeelt nu dat Hongarije nog altijd de regels overtreedt en de “toepassing van het gehele gemeenschappelijke EU-beleid opzettelijk nalaat, wat een ongekende en zeer ernstige schending van het EU-recht vormt”.
De Hongaarse premier Viktor Orbán noemt het vonnis op X “schandalig en onacceptabel”. “Het lijkt erop dat illegale migranten belangrijker zijn voor de Brusselse bureaucraten dan hun eigen Europese burgers”, aldus de premier.Volgens het Hof schendt Hongarije de EU-migratieregels door afgewezen asielzoekers niet de tijd te geven een beroep tegen hun afwijzing in Hongarije af te wachten.
Volgens de Hongaarse wet mogen vluchtelingen alleen bij de ambassades in Servië en Oekraïne asiel aanvragen. Mensen die de grens proberen over te steken, worden stelselmatig opgepakt en zonder procedure het land uitgezet.
Orbán, die sinds 2010 premier van Hongarije is, voert al jaren een streng migratiebeleid. Tijdens de vluchtelingenstroom van 2015 bouwde Hongarije hekken met prikkeldraad aan de grens met Servië en Kroatië. Ook werden aan de Servische grens asielzoekers in detentiekampen vastgehouden. In 2020 oordeelde het hof dat het land de detentiekampen moest sluiten. Hoge dwangsommen worden zelden aan lidstaten opgelegd door het Europees Hof. Polen werd drie jaar geleden bestraft met een dwangsom van een half miljoen euro. Toen dat land weigerde te betalen, hield de Europese Commissie het bedrag in op de EU-subsidies voor Polen. (NOS)…[+]

VLAANDEREN – Bart de Wever, voorzitter van de Vlaamse partij N-VA, is officieel benoemd tot federaal informateur. Dat wil zeggen dat De Wever als informateur aan de slag gaat voor de formatie van de nationale regering, om zo snel mogelijk een coalitie te vormen. De Belgische koning Filip gaf hem vandaag die rol.
De centrumrechtse partij van De Wever, de Nieuw-Vlaamse Alliantie, kwam als grootste partij uit de bus afgelopen zondag bij de nationale verkiezingen. Naast de Europese verkiezingen, stemden de Belgen zondag ook voor de landelijke en regionale verkiezingen.
De grootste partijen op landelijk niveau in België zijn op volgorde de N-VA, het rechts-radicale Vlaams Belang, en de Waalse liberaal-conservatieve Mouvement Réformateur MR. Een coalitie tussen N-VA en Vlaams Belang zal waarschijnlijk niet gebeuren. De Wever verkondigde de afgelopen weken dat hij niet met Vlaams Belang in zee wil gaan. Ook andere partijen willen dat niet.
Bij de regionale verkiezingen werden in Vlaanderen de N-VA en Vlaams Belang ook de grootste. Ook is De Wever informateur voor de formatie in Vlaanderen. Daarvoor voerde hij vandaag de laatste verkennende gesprekken.
De nationale formatie in België zal lastig worden. In Vlaanderen is totaal anders gestemd dan in Wallonië en Brussel. De vorige keer dat er werd geformeerd in het land duurde het bijna anderhalf jaar om een regering te vormen.
De N-VA wil grote hervormingen doorvoeren, onder meer dat Vlaanderen meer zeggenschap krijgt op nationaal niveau. Of de grote Franstalige partijen daarmee akkoord gaan, is de vraag. (NOS)…[+]