PARAMARIBO – In een goed functionerende rechtsstaat is het recht het hoogste gezag en worden burgers beschermd tegen willekeur en machtsmisbruik — zowel van andere burgers als van de overheid.
In een verklaring laat de Progressief Verheffende Partij (PVP) weten dat in Suriname dit fundament onder druk lijkt te staan. Criminele organisaties krijgen vrij spel, terwijl het Openbaar Ministerie (OM) zwijgt en rechters zich beroepen op ‘belangenafweging’ in plaats van rechtsgelijkheid.
De situatie begint zorgwekkende vormen aan te nemen. Terwijl de trias politica – de scheiding der machten – zou moeten garanderen dat rechtspraak onafhankelijk plaatsvindt, doen zich voorbeelden voor waarbij ernstige misdrijven ondergeschikt worden gemaakt aan persoonlijke omstandigheden van de dader. “Moordenaars en verkrachters mogen hun cel verlaten omdat hun vrouw bevalt of een ongeluk krijgt. Dat noemt men in Suriname ‘belangenafweging’. Maar wie weegt het belang van slachtoffers? “En wie beschermt de samenleving?”, vraagt de partij zich af.
Volgens PVP reikt het probleem verder dan individuele zaken. “Terwijl het land in de greep is van verkiezingskoorts, blijven serieuze strafrechtelijke klachten onbeantwoord.” Meer dan twee weken geleden zijn vier aanklachten ingediend bij het OM tegen politieke groeperingen die verdacht worden van misdrijven als valsheid in geschrifte en mensenrechtenschendingen. Tot op heden blijft het stil. “Geen reactie, geen onderzoek, geen transparantie”, schrijft PVP.
Dit stilzwijgen wijst volgens de partij op een verontrustende trend: het opportuniteitsbeginsel — de bevoegdheid van het OM om zelf te bepalen of vervolging plaatsvindt — lijkt te verworden tot een politiek instrument. Opportunisme boven rechtvaardigheid. Verkiezingen lijken belangrijker dan rechtszekerheid. “De vraag die velen bezighoudt: mogen politieke partijen die zich bezondigd hebben aan ernstige strafbare feiten ongehinderd deelnemen aan verkiezingen?” “Worden zij ongemoeid gelaten omwille van politieke rust, terwijl burgers hun vertrouwen in de rechtsstaat verliezen?”.
PVP meldt dat de grondpijlers van de rechtsstaat — zoals het legaliteitsbeginsel, onafhankelijke rechtspraak en gelijke behandeling —hierdoor worden uitgehold. “Wanneer daders vrijuit gaan om electorale redenen, verandert de democratische rechtsstaat langzaam in een politiestaat, waarin willekeur regeert en criminele structuren floreren onder het mom van stabiliteit. Het stilzwijgen van de autoriteiten is oorverdovend. De rechtsstaat behoort te beschermen, niet te verzwijgen. Wat resteert als gerechtigheid buigt voor macht en rechteloosheid, het wint van recht? Moet de Surinaamse samenleving dit blijven accepteren, of is het tijd dat rechtsstatelijke principes opnieuw de boventoon voeren?”, besluit PVP in hun verklaring.