Op 29 september, Wereld Hart Dag, staat de wereld opnieuw stil bij deze stille maar dodelijke epidemie. Het thema van dit jaar, ‘Don’t Miss a Beat’, is een oproep om alert te blijven en nu actie te ondernemen, voordat het te laat is.

Hart- en vaatziekten (HVZ), waaronder hartinfarcten en beroertes, kosten wereldwijd miljoenen levens per jaar. In Suriname vormen zij al jarenlang doodsoorzaak nummer één. De risicofactoren zijn alom bekend, maar worden in de praktijk vaak genegeerd: roken, overmatig alcoholgebruik, ongezonde voeding, weinig beweging, hoge bloeddruk, suikerziekte en een hoog cholesterolgehalte. Het gevolg is dat veel mensen pas hulp zoeken wanneer hun hart al ernstig is beschadigd en de kans op herstel beperkt is.

Een van de grootste aandachtspunten in de strijd tegen hart- en vaatziekten is obesitas. Overgewicht neemt wereldwijd toe en Suriname vormt daarop geen uitzondering. Obesitas vergroot het risico op HVZ aanzienlijk. Deskundigen waarschuwen dat obesitas niet alleen een individueel probleem is, maar ook een maatschappelijk vraagstuk dat verband houdt met leefstijl, voedingspatronen en beperkte toegang tot gezonde keuzes. Gezond eten en voldoende bewegen zijn nog steeds te weinig verankerd in de dagelijkse leefstijl van veel Surinamers.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Pan Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (PAHO) ondersteunen landen bij de aanpak van HVZ. Suriname maakt sinds 2022 deel uit van het WHO HEARTS-initiatief, een programma dat zich richt op systematische monitoring en controle van hoge bloeddruk in de eerstelijnszorg. Zorgverleners worden getraind en de kwaliteit van zorg wordt structureel verbeterd. In november 2024 ging Suriname nog een stap verder met de lancering van HEARTS-D (Diabetes). Daarbij werd een nationaal diabetesprotocol ingevoerd om patiënten sneller en consistenter te behandelen. Intussen wordt gewerkt aan HEARTS-M, een uitbreiding die ook mentale gezondheid integreert in de eerstelijnszorg. Stress, vaak onderschat, is immers een belangrijke risicofactor voor hartproblemen.

Wereld Hart Dag is geen dag van symboliek alleen. De cijfers zijn te schrijnend om te negeren. Suriname kampt met een zorgwekkend hoge prevalentie van hoge bloeddruk en diabetes. Vroege detectie, preventie en leefstijlverandering zijn cruciaal om de trend te keren. Gezondheidsdeskundigen benadrukken dat de strijd tegen HVZ niet uitsluitend gevoerd moet worden in ziekenhuizen en dokterspraktijken, maar juist in de samenleving zelf: op scholen, in bedrijven, in sportverenigingen en binnen gezinnen. Zonder brede maatschappelijke betrokkenheid blijft de impact van programma’s zoals HEARTS beperkt.

Wereld Hart Dag roept iedereen op om verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen gezondheid. Experts benadrukken vijf praktische tips die direct verschil kunnen maken: beweeg dagelijks minstens dertig minuten, kies voor gezonde voeding met meer groente en fruit en minder zout, suiker en vet, vermijd roken en beperk alcoholgebruik, houd stress onder controle en laat bloeddruk en cholesterol regelmatig meten.

Het motto van 2025, ‘Don’t Miss a Beat’, onderstreept dat elke hartslag telt. De boodschap is duidelijk: stel verandering niet uit tot morgen. Hart- en vaatziekten zijn grotendeels te voorkomen, mits mensen hun leefstijl aanpassen en gezondheidszorgsystemen tijdig en toegankelijk ingrijpen.