PARAMARIBO – De daling van de koersen de afgelopen tijd heeft niets te maken met extra inkomsten van het land. De vraag naar valuta is met ongeveer 50 procent gedaald, begrijpt de krant uit de cambiowereld. Het spel van vraag en aanbod heeft ervoor gezorgd dat de inkoop en verkoop van de Amerikaanse dollar vandaag op 30 om 30,75 staat en voor de euro op 30,75 om 31,50. Er zijn een paar redenen waarom dit gebeurt.

Oliemaatschappijen waren grootste afnemers van valuta vanwege achterstanden

In juli 2022 was de schuld bij de leveranciers opgelopen tot ruim USD 10 miljoen. De oliemaatschappijen moesten hun rekeningen eerst voldoen voordat er weer optimaal olie geleverd zou worden door de buitenlandse leveranciers. De maatschappijen konden echter niet de benodigde US dollars krijgen via de overheid. Daarnaast had de overheid een schuld bij de maatschappijen van bijna driehonderd miljoen Surinaamse dollar, wat resulteerde in vastzittend werkkapitaal van de oliemaatschappijen. Om de achterstanden in te lopen, waren de brandstofimporteurs genoodzaakt hun benodigde valuta te kopen bij cambio’s, wat de druk opvoerde en leidde tot een stijging van de koers. Naar verluidt hebben de maatschappijen ondertussen hun schulden grotendeels afgelost, waardoor ze minder valuta nodig hebben om hun operaties voort te zetten. Op maandbasis is nog ongeveer USD 7 miljoen nodig. Als gevolg hiervan daalt de koers.

Omo-beleggingen

De openmarkoperaties (OMOs) zijn  onderdeel van de overeenkomst met het Internationaal Monetair Fonds in het kader van de Extended Fund Facility. Hierin wordt onder meer ingegaan op het nieuwe monetair en wisselkoersbeleid van Suriname, waarbij rentetarieven en wisselkoersen marktconform, dat wil zeggen, door vraag en aanbod, tot stand dienen te komen. In het kader van het macro-fiscale raamwerk spelen OMOs dan ook een belangrijke rol bij het steriliseren van overtollige liquiditeiten. De rente en de wisselkoers worden indirect beïnvloed via beleidsmatig gestuurde marktcondities op respectievelijk de valuta- en kredietmarkt. Een rente- of wisselkoersdoelstelling kan ook niet eigenhandig door de autoriteiten worden ingebracht.

In de periode juli 2021 tot 15 maart 2023 heeft de Centrale Bank van Suriname (CBvS) uit hoofde van haar OMOs in totaal SRD 2,4 miljard aan rente giraal uitbetaald. Aangezien de CBvS per 15 maart een voorraad van SRD 5,3 miljard aan liquiditeiten had gebonden, betekent dit tevens dat de bank per die datum netto SRD 2,9 miljard had afgeroomd. De OMOs zijn dus netto geldverkrappend, maar kwamen vanwege toenemende lopende overheidstekorten sinds mei 2022 onder grote druk, met als gevolg dat de groei van de basisgeldhoeveelheid hoger was dan het geprojecteerde groeiniveau.

Zonder de OMOs zou de geldschepping vanwege de netto uitgaven van de Staat echter veel groter zijn en daardoor ook de druk op de wisselkoers. 

In de praktijk hebben particulieren en ondernemers hun dollars omgezet in SRD’s en deze in OMOs belegd vanwege de aantrekkelijke rentes. Door het ‘inleveren’ van deze dollars hebben de banken nu een overschot aan dollars.

Strijd uitgebroken tussen banken en cambio’s

Nu zowel particulieren als ondernemers van hun valuta proberen af te komen, ontstaat er meer aanbod dan vraag. En zoals gebruikelijk proberen de cambio’s de banken af te troeven door betere koersen te bieden. Momenteel is er tussen de banken en de cambio’s een strijd ontstaan. Valutawisselkantoren kopen valuta, maar willen er ook zo snel mogelijk vanaf. En soms ontstaan er rare situaties. Zo haalde de DSB op 30 maart een stunt uit door de verkoopkoers van de USD te verlagen naar 29,58 om binnen enkele uren terug te gaan naar 34,17. Dit veroorzaakte paniek binnen de geldwisselwereld. Het is normaal dat de cambio’s onder de koers gaan die de banken aanbieden, maar in dit geval wist men even niet wat te doen. Een cambiohouder zegt: “Hoe kan de DSB, als grootste bank, zo stunten? En wij krijgen geen enkele officiële verklaring over wat er gaande is. Als wij als cambiohouders zoiets zouden doen, zouden wij direct op het matje worden geroepen en zou er een verklaring komen van de Centrale Bank van Suriname. Nu zijn we vijf dagen verder en de officiële kanalen zwijgen. Welk spelletje wordt er met ons en met de gemeenschap gespeeld?”

Terugname van importen.

Vanwege de afname van de koopkracht hebben importeurs minder goederen geïmporteerd. Hierdoor is ook de druk op de valutakoersen teruggenomen.

De verliezers

De grote verliezers van de terugval zijn de exporteurs, zoals de goud-, olie-, hout- en rijstexporteurs. Zij hebben geïnvesteerd tegen de hoge koersen en krijgen minder terug voor hun dollars wanneer zij die inwisselen. De retentieregeling van 35 procent voor de exportsector om valuta in te wisselen bij de banken is in december 2022 ingegaan. Exporteurs moeten ten minste 35 procent van hun opbrengsten binnen vijf dagen na ontvangst van die opbrengsten aanbieden voor verkoop aan een deviezenbank in Suriname. Naar wij begrijpen leveren exporteurs nu tot wel 100 procent in vanwege de dalende koersen. Immers, de banken hebben voldoende dollars om hen weer te voorzien wanneer dat nodig is. Ook worden cambio’s nu benaderd om hun valuta op te kopen…[+]